Mind of an Anarchist

Het bling-bling-kapitalisme kent geen grenzen. Mijn kinderen kijken op MTV naar Hollywood-huizen in series als ‘My Crib’, waarin sterren hun enorme villa’s tonen. Het is iedere keer hetzelfde rijtje hebbedingen: entertainment kamer, supersized flat screen TV, zwembad met whirlpool en een stuk of vier auto’s, waaronder de onvermijdelijke Hummer, Mercedes en Range Rover. De huizen zien er zeer ‘clean’uit. Er wordt kennelijk niet in geleefd. Het zijn de toonzalen van de hele rijken. Als dit programma is afgelopen volgt ‘My sweet 16’, waarin een meisje haar extravagante 16e verjaardagspartijtje organiseert. Het gaat om feesten met meer dan 100 gasten, een optreden van een populaire popster, en walgelijk dure kleding. De feesten kosten al gauw enkele honderdduizenden dollars, wordt ons steeds verteld, en als klap op de vuurpijl krijgt de jarige job van haar pa een witte Range Rover met in extra verchroomd bling-bling beslag de naam op de motorkap. Hoewel we geneigd zijn te denken dat geld bij deze mensen geen rol speelt, is volgens mij juist het omgekeerde het geval. Voortdurend wordt gemeld hoeveel het allemaal gekost heeft, hoe echt het goud is, en hoe moeilijk het wel niet was om het programma van de Pussycat Dolls zo aangepast te krijgen, dat het verjaardagspartijtje precies in hun tournee pastte.

Dit soort programma’s is geen onschuldig TV-vermaak, maar basisvoeding voor ‘The American Dream‘ van tieners. Zij moeten dit ook willen, net als in de film. En als je het maar genoeg wilt, dan is dit ook voor jou mogelijk. Kom op, je bent het waard! Waarom zou je een minvermogende willen zijn?!
Ik krijg geen fut van dit soort stimuli. Ik raak er eerder vermoeid van en vraag me af wat er anders zou zijn als geld werkelijk geen rol speelt. Precies, zoals heer van stand Olivier B. Bommel het meende, als u begrijpt wat ik bedoel. Al die bling-bling is voor mij nog niet automatisch een ‘good life’, met oprechte sociale contacten en erkenning als mens, niet vanwege je banksaldo of je steriele buitenproporties grote ‘crib’, maar gewoon om wie je bent, je vakmanschap en je beschikbaarheid voor anderen. Ik bouw iedere dag mijn eigen feestje wel, en hang daarvoor zelf de slingers wel op. Liever dan me druk maken om wat anderen van me vinden, ben ik onafhankelijk en mijn eigen futvoeder.

Terwijl de geldleningen aan landen, banken, multinationals en particulieren in de huidige maatschappij dagelijkse zorg zijn, hoop ik dat de crisis lang genoeg duurt en zoveel financiele waanzin aan het licht brengt, dat het gezond verstand eindelijk de juiste fut krijgt en gaat nadenken over De Nieuwe Soberheid. Deze is in mijn beleving gebaseerd op drie uitgangspunten: ontplooiing van individuen, samen-werken op vrijwillige basis en zinvol gedrag dat voor iedereen op de wereld durend mogelijk is (het beste vóór de wereld, in plaats van het beste van de wereld). Volgens mij krijgen we dan een samenleving met een moraliteit van een hogere orde. Noem het maar maatschappelijke groei, als u begrijpt wat ik bedoel.

In een leven volgens de nieuwe soberheid speelt geld inderdaad geen rol. ‘The good life’ wordt bepaald door ecologie in plaats van door economie. Het gaat niet langer om het hebben van dingen of het vergelden van zaken. Je gooit juist bewust een stukje van dat soort hebzucht weg. Daardoor hoef je nog steeds niks te missen, maar maak je een bewuste keuze voor alles, waarbij je accepteert dat er niet oneindig veel kan. Deze droom is voor iedereen bereikbaar, want je kiest er zelf voor hem te leven. Kijk, daar heb ik nou zin in. Doe mee en wees je eigen futvoeder!

Deze column draag ik op aan Maarten Toonder, die met zijn scherpe blik al een halve eeuw geleden de huidige crisis beschreef in boeken als De Windhandel en De Bovenbazen. Ik stel voor dat wij deze boeken in 2010 postuum verkiezen tot managementboeken van het jaar.